Kılıçlı Peygamber-2

Hz. Hamza'nın Sîfü'l-Bahr'e Gönderilişi

 

Seferin Tarihi ve Mevkii

Sîfü'l-Bahr seferi, Peygamberimiz (a.s.)ın Medine'ye hicretinden yedi ay geçtikten sonra, Ramazan ayında idi.[57] Sîfü'l-Bahr, lys nahiyesinde olup,[58] Cühenîlerin arazisindendir.[59]

Seferin Gayesi ve Sebebi

Kureyş müşrikleri Peygamberimiz (a.s.)ı Medine'de de rahat bırakmamakta; kendisini ter-ketmeleri için, Medineli Müslümanlara tehditli mektuplar göndermekte;[60] onu öldürmeleri veya Medine'den sürüp çıkarmaları için de, Abdullah b. Übeyy b. Selûl ile Evs ve Hazrec kabilesi müşrikler­ine ültimatomlar vermekte idiler.[61]

Aynı zamanda, Müslümanlara hac yollarını da kapamışlardı.

Bunun için, Suriye ticaret yollarını keserek, kendilerini ticarî ve iktisadî cihetten sıkıntıya düşürüp yola getirmek gerekiyordu.[62]

İslam Mücahidlerinin Sîfü'l-Bahr'de Müşriklerle Karşılaşmaları

Peygamberimiz (a.s.), Sîfü'l-Bahr'e göndermek üzere, ilk defa olarak Hz. Hamza için bayrak bağladı.[63]

Hz. Hamza'nın bayrağı beyazdı ve onu müttefiki Ebu Mersed b. Kennaz b. Husayn taşımakta idi.

Ebu Mersed, uzun boylu ve gür saçlı idi.[64]

Peygamberimiz (a.s.), Hz. Hamza'nın maiyyetine-hepsi de Muhacirlerden olmak üzere-30 süvari vermişti.[65]

Hz. Hamza'nın maiyyetine Ensardan hiç kimsenin verilmemesinin, Akabe Bey'atında Ensara sadece Peygamberimiz (a.s.)ı Medine'de koruma şartı koşulmuş olmasından ileri geldiği; bunun için, Peygamberimiz (a.s.)ın, Bedir savaşına çıkıncaya kadar, Ensardan hiç kimseyi askerî seferlere göndermediği, bu devrede onlara kendisini ve Muhacirleri korutmakla yetinmiş olduğu söylenir.[66]

Hz. Hamza'nın maiyyetindeki 30 süvari arasında:

1- Ebu Ubeyde b. Cerrah,

2- Ebu Huzeyfe Utbe b. Rebia,

3- Salim Mevlâ Ebi Huzeyfe,

4- Âmir b. Rebia,

5- Amr b. Sürâka,

6- Zeyd b. Harise,

7- Kennaz b. Husayn,

8- Mersed b. Kennaz,

9- Peygamberimiz (a.s.)ın azadlısı Enese de bulunuyordu.[67] İçlerinde Ebu Cehil b. Hişam'ın da bulunduğu, Mekkeli müşriklerden 300 süvarinin himayesinde Şam'dan dönüp Mekke'ye git­
mek isteyen ticaret kervanı Sîfü'l-Bahr'e (deniz sahiline) gelmiş bulunuyordu.[68] İki taraf, çarpışmak için
saf bağladılar.[69]

Mecdi b. Amr el-Cühenî'nin Arabuluculuk Edişi

O sırada, iki tarafın da dostu ve müttefiki olan Mecdi b. Aımr el-Cühenî, yetişip araya girdi.

Kâh onlara, kâh bunlara gide gele, en sonunda iki tarafı da çarpışmaktan vazgeçirdi.

Hz. Hamza, arkadaşlarıyla birlikte Medine'ye döndü.

Ebu Cehil de, ticaret kervanı ve arkadaşlarıyla birlikte Mekke'ye yöneldi.[70] Hz. Hamza; Peygamberimiz (a.s.)ın yanına dönünce, Mecdi'nin araya girip yaptığı hizmetini haber verdi.[71]

Peygamberimiz (a.s.), Mecdi b. Amfin, Müslüman olmadığı halde[72] kendiliğinden bu arab­uluculuğu yapıp çarpışmayı önleyişine memnun oldu ve bu husustaki başarısını tebrik ve takdir buyur­duğunu açıkladı.

Mecdi'nin kendi cemaatından gönderdiği kimselere de elbiseler giydirdi.[73]

Ubeyde b. Hâris'in Râbığ'a Gönderilişi

 

Seferin Tarihi ve Mevkii

Râbığ seferi, Peygamberimiz (a.s.)ın Medine'ye hicretinin 8. ayının başında, Şevval ayın­da idi.[74]

Râbığ; hacıların Mekke'ye giderken geçtikleri, Ebvâ ile Cuhfe arasında bulunan bir vadi olup,[75] Cuhfe'ye uzaklığı üç mildir.[76]

Seferin Sebep ve Gayesi

Râbığ seferinin sebep ve gayesi de, Sîfü'l-Bahr seferi için gösterilmiş olan sebep ve gayenin aynısıdır.[77]

Râbığ Seferine Katılan Süvarilerin Sayısı

Peygamberimiz (a.s.); Ubeyde b. Hâris'i Râbığ'a gönderirken,[78] ona bir bayrak bağlam işti .[79] Bağlanan bayrak beyaz bezdendi.[80] ve Ubeyde b. Haris, Hz. Hamza'dan sonra, bayrağı bağlanan Müslümanların ilki idi.[81]

Ubeyde b. Hâris'in bayrağını Mıstah b. Üsâse taşımıştır.[82]

Ubeyde b. Hâris'in maiyyetine verilen süvarilerin sayısı 60[83] veya 80 idi.[84]

Onların hepsi Muhacirlerdendi.

İçlerinde Ensardan hiç kimse yoktu.[85]

Mücahidlerin Müşriklerle Karşılaşmaları

Muhacir mücahidler Hicaz'da Seniyetü'l-mere'nin aşağısında,[86] Râbığ vadisinde Ahyâ diye anılan bir suya eriştiler.[87]

Orada, Kureyşîlerden, büyük ve kalabalık bir cemaata rastladılar.[88]

Kureyşîler, Ebu Süfyan Sahrb. Harb'in kumandası altında 200 kişi idiler.[89]

Bu müşriklerin, İkrime b. Ebu Cehil'in veya Mikrez b. Hafs'ın kumandası altında bulundukları da söylenir.[90]

İki taraf da, hayvanlarını otlatmak için, yoldan saptılar.[91]

Çarpışmak için ne saf bağladılar, ne de kılıç sıyırdılar.

Ancak, aralarında hafif bir tutuşma, çatışma, ok gösterisi yapıldı.[92] Sa'd b. Ebi Vakkas o gün ilk oku attı ve İslâm'da ilk ok, onun tarafından orada atılmış oldu.[93]

Sa'd b. Ebi Vakkas arkadaşlarının önüne geçti, ok çantasını açtı.

Arkadaşları da onu kalkanlarıyla siperlediler.

Sa'd b. Ebi Vakkas, ok çantasındaki oklarını atıp tüketinceye kadar, müşriklere ok yağdırdı.

Sa'd b. Ebi Vakkas'ın çantasında yirmi ok vardı.

Kendisinin attığı hiçbir ok boşa gitmiyor, insan veya hayvandan, hangisine değiyorsa, onu ya öldürüyor, ya da yaralıyordu.[94]

Müşrikler, Müslümanlara yardımcı kuvvetler geleceğini sanarak korktular.[95]

İki taraf da, adamlarını esirgeyerek, birbirlerinden ayrıldılar.[96]

Sa'd b. Ebi Vakkas, Ubeyde b. Hâris'e:

"Ardlarına düşseydik, onları öldürürdük! Çünkü onlar korkarak dönüp gittiler" dedi.[97]

Mikdad b. Amr ile Utbe b. Gazvan'ın Müslümanlar Tarafına Kaçmaları

Müslüman oldukları halde o güne kadar Peygamberimiz (a.s.)ın yanına gelmeye muvaffak olamayan Mikdad b. Amr ile Utbe b. Gazvan, Müslümanlara kavuşabilmek umudu ile, müşriklerin yanı­na katılıp yola çıkmışlardı.

Müslümanları görünce, onların yanına kaçtılar.[98]

Sa'd b. Ebi Vakkas'ın Harrar'a Gönderilişi

 

Seferin Tarihi ve Mevkii

Harrar seferi, Peygamberimiz (a.s.)ın Medine'ye hicretinin 9. ayının başlarında, Zilkade ayında idi.[99]

Harrar, Hicaz'da[100] Cuhfe yakınında bir suyun adı olup,[101] Cuhfe'den Mekke'ye gelinirken Mahacca'nın solunda ve Gadîr-i Hum'un yakınındadır.[102]

Seferin Gayesi ve Sefere Katılanların Sayısı

Peygamberimiz (a.s.) Sa'd b. Ebi Vakkas için beyaz bir sancak bağladı. Harrar seferinde sancağı Mikdad b. Amr taşıdı.[103] Sefere katılanların sayısı 8 idi.[104] 20 kişi oldukları da rivayet edilir.[105]  Kervan halkı 60 kişi idi.[106] Sa'd b. Ebi Vakkas derki: "Resûlullah (a.s.), bana: 'Ey Sa'd! Harrar'a varıp kavuşuncaya kadar git! Çünkü, Kureyşîlerin kervanı oradan geçecektir" buyurdu.[107] Harrar'dan ileri geçmemeyi de tavsiye etti.[108] Gündüzleri sinip gizlenmekte, geceleri yürümekte idik.

Beşinci günün sabahında Harrar'da sabahladığımız zaman, kervanı, oradan bir gün önce geçip git­miş bulduk. Resûlullah (a.s.) Harrar'dan ileri geçmemekliğimi bana emretmişti. Böyle olmasaydı, onlara yetişmeyi arzu ederdim."[109] Mücahidler, hiçbir çarpışma yapmadan, Medine'ye döndüler.[110]

**************************

[57] Vâkıdi, Megâzî, c. 1, s. 9, İ bn Sa'd, Tabakâtü'l -kübrâ, c. 2, s. 6.

[58] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 245, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6.

[59] İbn Abdilberr, İstiâb, c. 1, s. 370.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/189.

[60] İbn Habıb, Kitâbu'l-muhabber, s. 271.

[61] Abdurrezzak, Musannef, c. 5, s. 358-359, Ebu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 156.

[62] Ahm ed b. Hanbel, Müsned, c. 1 , s. 400, Buhârî, Sahîh, c. 5, s. 2, 3.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/189-190.

[63] İbn İshak.İbn Hişam, Sire.c.2, s. 245, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 9, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6.

[64] İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6, 3, s. 47.

[65] İbn İshak.İbn Hişam, Sîre.c.2, s. 245, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6.

[66] Vâkicidi, Megâzî, c. 1, s. 11, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6.

[67] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 9.

[68] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 245, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 9, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 6.

[69] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 9, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 6.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/190-191.

[70] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 1 0, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 6.

[71] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 1 0, Halebî, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 136.

[72] Halebı, İnsânu'l-uyûn, c. 3, s. 136.

[73] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 1 0, Halebî, İnsânu'l-uvûn, c. 3, s. 136.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/191.

[74] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 1 0, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 7.

[75] Yakut, Mu'cemu'l-büldân, c. 3, s. 11.

[76] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 1 0, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/191-192.

[77] Abdurrezzak, Musannef, c. 5, s. 358, 359, İbn Habîb, Kitâbu'l-m uhabber, s. 271, Ahmed b. Hanbel, Müsned, c. 1, s. 400, Buhârî, Sahih, c. 5, s. 2, 3, E bu Dâvud, Sünen, c. 3, s. 156.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/192.

[78] Vâkıdı, Megâzî, c. 1, s. 1 0, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

[79] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre., c. 2, s. 245.

[80] İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

[81] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre,c.2, s. 245, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7

[82] İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 111.

[83] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre,c.2, s. 241.

[84] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 1 00.

[85] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/192.

[86] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre,c.2, s. 241.

[87] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 1 0, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7, c. 3, s. 51.

[88] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre,c.2, s. 241.

[89] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 1 0, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7, c. 3, s. 51.

[90] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 242, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 1 01.

[91] İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 7.

[92] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 1 0, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

[93] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241, Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

[94] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 1 0.

[95] Diyarbekrî, Târîhu'l-hamîs, c. 1, s. 357.

[96] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 241, 242, Vâkıdî, Megâzî, c.1, s. 10, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

[97] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 11.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/192-193.

[98] İbn İshak, İbn Hişam, Sîre, c. 2, s. 242, İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 1 01.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/193-194.

[99] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 11, İbn Sa'd, Tabakâtü'l-kübrâ, c. 2, s. 7, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1, s. 371.

[100] İbn İshak.İbn Hişâm, Sîre,c.2, s. 251.

[101] Yâkût, Mu'cemu'l-büldân, c. 2, s. 350.

[102] İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/194.

[103] İbn Şa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

[104] İbn İshak.İbn Hişam, Sîre,c.2, s. 251.

[105] Vâkıdî, Megâzî, c.1, s. 11, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

[106] İbn İshak.İbn Hişâm, Sîre,c.2, s. 251, Belâzurî, Ensâbu'l-eşrâf, c. 1,5.371, Taberî, Târih, c. 2, s. 259.

[107] Vâkicif, Megâzî, c. 1, s. 11, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7.

[108] Vâkıdî, Megâzî, c.1, s. 11, İbn Sa'd, Tabakât, c. 2, s. 7, Taberî, Târih, c. 2, s. 259.

[109] Vâkıdî, Megâzî, c. 1, s. 11.

[110] İbn Hazm, Cevâmiu's-Sîre, s. 1 04, İbn Esîr, Kâmil, c. 2, s. 111.

M. Asım Köksal, İslam Tarihi, Köksal Yayıncılık: 3/194-195.